Birneçə gün öncə Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının (QDİƏT PA) İstanbulda toplantısı keçirildi.

Toplantıda ilk dəfə olaraq dövlətlərin ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı barədə qətnamə qəbul edilib.

Azərbaycanın Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin rəhbəri Eldar Quliyev Modern.az saytına son toplantı ilə bağlı müsahibə verib.

- Eldar müəllim, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının (QDİƏT PA) İstanbulda sonuncu toplantısında ciddi müzakirələr getdi. Nümayəndə heyətinin rəhbəri olaraq müzakirələrin Azərbaycan üçün əhəmiyyətinin nədən ibarət olduğunu deyə bilərsiniz?

- Ümumiyyətlə qeyd etməliyəm ki, Azərbaycan parlamenti beynəlxalq müstəvidə ciddi işlər görür. Bunu ayrı-ayrı beynəlxalq təşkilatlardakı deputatlarımızın fəaliyyəti təsdiqləyir.

İstər ATƏT Parlament Assambleyası, istərsə də Avropa Şurası Parlament Assableyasında olan nümayəndə heyətimiz çox aktiv fəaliyyət göstərir. Əlbəttə ki, bu qurumlarda qəbul edilən qətnamələrin Azərbaycanın xeyrinə olması vacibdir. Bəzən bizlər öz sözümüzü lazımi yerlərə çatdıra bilsək də, bu, alınmır. İkili yanaşmalar və s. kimi məsələlər var. Ancaq bütün bunlar bizi ruhdan sala bilməz.
Konkret sualınıza cavab olaraq bildirim ki, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının Azərbaycan nümayəndə heyəti çalışır ki, aparılan debatlarda maraqlarımızdan çıxış edən qərarların qəbul edilməsinə nail olaq. Ona görə də mütləq Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını qeyd-şərtsız azad etməsi ilə bağlı BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsinə istinad etmək çox vacibdir. Təəssüf ki, üstündən 25 il keçməsinə baxmayaraq həmin qətnamələr yerinə yetirilmir.

İndi hansı beynəlxalq qurumun qəbul etdiyi sənədə baxsanız görərsiniz ki, orada Azərbaycan torpaqlarının zəbt olunması göstərilir. Ancaq çox təəssüflər olsun ki, aparılan danışıqlar Ermənistanın təqsiri ucbatından heç bir nəticə vermir. Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev bununla bağıə mütəmadi olaraq danışıqlar aparır, görüşlər keçirir. Ölkəmizin mövqeyini ortaya qoyur, torpaqlarımızın bölünməz olduğunu, ümumən tarixi həqiqətlər haqda ortaya faktları ortaya qoysa da, ermənilər daima öz yalanlarını uydurmaqda davam edirlər. Bizim əsas məqsədimiz torpaqlarımızın geri qaytarılması və məcburi köçkünlərin öz torpaqlarına qayıtmasıdır.

Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının Türiyədə keçirilən sonuncu toplantısında 12 dövlətdən üzv olan nümayəndələr iştirak edirdilər. Bu toplantı hər il bir dövlətdə keçirilir. Növbəti toplantı isə Ukraynada baş tutacaq.

Bu təşkilatın da digər bu kimi beynəlxalq qurumlarda olduğu kimi komitələri fəaliyyət göstərir. İqtisadi, siyasi və təhsil, mədəniyyət və səhiyyə komitəsi... Komitələrin özünün isə ildə 2 dəfə toplantıları keçirilir. Burda verilən qərarlar assambleyanın iclasına təqdim olunur və müzakirəyə çıxarılır.

Bizim üçün son toplantıda vacib olan sənədlərdən biri dövlətlərin ərazi bütövlüyünün, suverenliyin qorunması, sərhədlərin toxunulmazlığına dair qərarların qəbul edilməsi oldu. Bu sənəd Kişnyovda ukraynalı deputatlar tərəfindən qəbul edilmişdi, biz də səs vermişdik.,amma ermənilər sənəddəki bu bəndin çıxarılmasını təklif etmişdilər.

İstanbuldakı sonuncu toplantıda isə ermənilərlə yanaşı, ruslar da bunun gündəlikdən çıxarılmasını və növbəti assambleyanın iclasında müzakirə olunmasını təklif etdilər. Yerdə qalan 10 dövlət bunun əleyhinə oldu. 10 dövlətin nümayəndə heyəti bunun əleyhinə çıxdı və Rusiyanən təklifi səsverməyə qoyulsa da, keçmədi.
Bunda sonra ermənilər həmin deklorasiyanın konsensus yolu ilə müzakirəyə çıxarılmasını təklif etdilər. Halbuki, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının Əsasnaməsində belə bir şey yoxdur. Bu zaman hər dövlətin nümayəndə heyətinin üzvləri ayrı-ayrılıqda səs verməli idilər. Mən bu zaman bütün iştırakçılara müraciət edərək bildirdim ki, burada heç bir problem yoxdur. Əgər nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri mövqelərini bildirirsə, üzvlər də bildirə bilərlər. Hər bir nümayəndə heyətinin rəbəri üzvlərin mövqeyindən çıxış edir. Təklifim qəbul edildi, qətnamə ikinci dəfə səsverməyə qoyularaq qəbul edildi. Ermənilərin səsi belə çıxmadı.



- Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının iclası zamanı Füzulidə 2 yaşlı Zəhra ermənilər tərəfindən qətlə yetirildi.

- Bəli, bu haqda bizə məlumat verildi. Mən protokolumuzun rəhbərindən xahiş etdim ki, Zəhranın neçə qətlə yetirildiyi şəkli bir neçə nüsxədə böyüdüb bizə versinlər. Və çıxış üçün söz aldım. Çıxışımda da öz sözümü dedim. Ermənilərin bu vəhşiliyindən bütün dünya ölkələrinin xəbərdar olmasını istədim. Biz ermənilərlə üzbəüz əyləşmişdik. Mən şəkli yuxarı qaldıraraq hər kəsə nümayiş etdirdim və 2 yaşlı uşağın nə günahı var idi ki, onu qətlə yetrdiniz, deyə ermənilərdən soruşdum. Qeyd etdim ki, bu uşağın yeganə günahı onun azərbaycanlı olması idi. Ermənilər bizim torpaqlarımızda etnik təmizləmə aparırlar, zəbt etdikləri torpaqlar az deyilmiş kimi, dinc əhalini də vahimə, qorxu içində yaşadırlar. Mən öz çıxışımda da xalqımızın nə qədər sülhsevər olduğunu dilə gətirdim. Bildirdim ki, ermənilər bütün bunlara baxmayaraq, öz mənfur əmələrindən əl çəkmirlər. Erməni deputatlar cavab verə bilmədilər. Bütün ölkələrin deputatları balaca Zəhra məsələsinə çox həssas yanaşdı.


- Deyəsən toplantıda ruslarla ukraynalılar arasında da ciddi mübahisə düşüb.


- Ruslar orda Krım məsələsini qaldırsalar da, bunun qarşısı Ukrayna deputatları tərəfindən alındı. Ruslar Krım məsələsini beynəlxalq şəkildə təsdiq etdirmək istəyirdilər. 10 dövlət bunun əleyhinə çıxış etdiyinə görə məsələ müzakirəyə çıxarılmadı.


– Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının komitə iclaslarının vaxtı məlumdurmu?


- Ermənistanda və Rusiyada qurumun komitə iclasları keçiriləcək. Azərbaycanda keçirilən komitə iclaslarında erməni deputatlar iştirak etmədiyinə görə biz də noyabrda orda keçiriləcək komitə iclasına qatılmayacağıq. Ermənistanla yanaşı, digər dövlətlərdə də komitə iclasları keçiriləcək, orda isə nümayəndə heyəti olaraq iştirak edəcəyik.



- Eldar müəllim, Azərbaycan nümayəndə heyəti qarşıdakı sessiya üçün nələri nəzərdə tutur?

- Gələcək planlarımızda da təşəbbüslərim olacaq. Biz yuxarıda qeyd etdiyim deklorasiyanı qəbul etdikdən sonra 2-ci addımı atmalıyıq. Bu addım torpaqlarımızın qeyd-şərtsiz azad oluması ilə bağlıdır. Bilrisiniz, əksər beynəlxalq qurumlarda Azərbaycan da, Ermənistan da təmsil olunur. Nə qədər məntiqlidir ki, Ermənistan Azərbaycanın torpaqlarını işğal edib, ərazi bütövlüyünü pozub, 1 milyondan artıq insanı qaçqın və məcburi köçkün edib, ancaq işğalçı ilə işğala məruz qalan eyni qurumda eyni statusla təmsil olunur, birlikdə qərarlar qəbul edirlər? Hesab edirəm ki, bu, kökündən yanlış yanaşmadır, həmin qurumlara üzv ölkələr özlərin, təmsil etdikləri qurumlara sayğı ilə yanaşırlarsa, mütləq işğala “dur!” deməlidirlər. Eyni qurumda təmsil olunan dövlətlər biri-birinə qarşı təcavüzkar siyasət həyata keçirməməldiir.

Axı ermənilərin Azərbaycana köçürülməsi o qədər də uzaq tarix deyil. Mən tələbə olanda ermənilər özləri bunun 150 illiyini qeyd edirdilər. Bunu təsdiq edən faktlar var. İndi necə oldu ki, Ermənistan Azərbaycana ərazi iddiası irəli sürür?

- Sizin təşəbbüsünüz çox maraqlıdır, çünki eyni qurumda təmsil olunan dövlətlər biri-birinə qarşı işğalçılıq siyasəti həyata keçirir. Demək belə qurumların fəaliyyəti də ya formaldır, ya da qeyri-səmimi...

- Təəssüflər olsun ki, vəziyyət belədir. Ona görə də üzv dövlətlərdən tələb etməliyik ki, Ermənistanın qeyd-şərtsiz zəbt edilmiş torpaqlardan çıxmasına dəstək versinlər.
Bu gün azərbaycanlılar gedib öz ata-baba yurdlarını ziyarət edə bilmirlər. Dilqəmlə Şahbaz 3 ildir ki, onlara verilən işgəncələrə, əzablara tab gətirirlər. Halbuki, onlar Kəlbəcərə öz ata-baba qəbirlərini ziyarətə getmişdilər. Bu insanlar hərbçi deyillər, onlar sadəcə öz ata-analarının qəbrini ziyarət etmək üçün getmişdilər. Mən hesab edirəm ki, bütün problemlərdən çıxış yolu bizlər daim siravı vətəndaşdan tutmuş, dövlət səviyyəli şəxlərə qədər torpaqlarımızı azad etmək üçün Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşməsidir. Bu gün bu birlik var. Bu birlik isə bizdə əminlik yaradır ki, Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında bütün problemləriniz həll edəcəyik.


Pərvin ARZUQIZI

Modern.az