Britaniya alimləri heç bir prosedura reaksiya verməyən dözümlü xərçəng hüceyrələrinin inkişafını dayandıracaq yeni preparatların yaxın 10 ildə kəşf edilə biləcəyini açıqlayıblar.

Britaniyanın Xərçəng Tədqiqatları İnstitutu (ICR) bu araşdırmaya 75 milyon funt sterlinq ayıracağını açıqlayıb.

İCR Londonun cənubundakı Sutton qəsəbəsində yeni dərmanlar hazırlayan müasir araşdırma mərkəzi açmaq istəyir.

İnstitutun rəhbəri Paul Workman deyib ki, xərcənglə mübarizədə ən böyük problem xərçəng hüceyrələrinin dərmanlara adaptasiya olmaları və dərmanlara qarşı müqaviməti artırmalarıdır.

Onun sözlərinə görə, yeni dərmanlar xərçəng hüceyrələrinin inkişafını daha uzun müddət üçün əngəlləyə biləcək. Bundan başqa, xərçəngdən xilas olma halları artacaq.

Hazırda QİÇS virusu ilə mübarizə də bu mərhələdədir.

Araşdırmaçılar deyirlər ki, onkoloji xəstəliklərlə mübarizənin müasir metodları, məsələn, kimyaterapiya bəzən müsbət nəticə vermir, xərçəng hüceyrələri sağ qalır, adaptasiya olunur və xəstəlik yenidən qayıdır.

"Xərçəng hüceyrələrinin təkmilləşmək və müqaviməti artırmaq xüsusiyyəti xərçənglə bağlı əksər ölümlərin əsas səbəbi və bu xəstəliklə mübarizəni çətinləşdirən başlıca problemdir" - professor Workman belə deyir.

Onun sözlərinə görə, İCR xərçəngin müalicəsinə radikal dərəcədə yeni yanaşma hazırlayır, bu yanaşma xərçəng hüceyrələrinin təkamül prosesini əvvəldən təxmin etməyə hesablanıb. Araşdırmaçıların hədəfi hüceyrələrdə preparatlara qarşı müqavimətin formalaşmasına mane olmaqdır.

İnstitut bu araşdırma üçün 300-dək araşdırmaçını işə cəlb etmək istəyir.

Təhlil

James Gallaher, BBC-nin elm və sağlamlıq məsələləri üzrə müxbiri

Xərçəngin bütün növləri mütəmadi olaraq təkamül edir. Bu isə böyük problem yaradır, çünki xərçəng hüceyrələrinin müalicə kursuna qarşı müqaviməti xəstəliyin geri qayıtmasına səbəb olur.

İRC bu təkamül prosesindən yeni müalicə üsulları tapmaq üçün istifadə etməyi planlaşdırır.

Bundan başqa, araşdırmaçılar xərçəng hüceyrələri və şişlərinin təkamülünü məhdudlaşdıracaq və ya dərmanların təsirini artıracaq preparatlar hazırlamağa ümid edirlər.

Eyni vaxtda bir neçə preparatdan istifadə edilməsi də xərçəng hüceyrələrinin inkişafına mane ola bilər.

Araşdırmaların ilkin mərhələsində pozitiv nəticələr əldə edilib, amma onların pratikada tətbiqinə ən azı 10 il vaxt lazım gələcək.

Alimlər ümid edirlər ki, xərçəngin yeni müalicə metodu müsbət nəticə verəcək. Bu metod eyni vaxtda bir neçə preparatdan isitfadəni və xərçəng hüceyrələrinin təkamülünü təxmin edəcək, buna mane olacaq süni intellekt proqramının tətbiqini nəzərdə tutur.

Daha çox yaşamaq

Yeni araşdırma mərkəzinin rəhbəri doktor Andrea Sottoriva deyir ki, süni intellektin tətbiqi və riyazi proqnozlaşdırma metodları xərçəng hüceyrələrinin davranışını və yeni müalicə üsullarına reaksiyasını anlaya bilər.

Alimlər immun sisteminin bir hissəsi olan protein molekulu APOBEC-in fəaliyyətini dayandıracaq yeni preparatlar üzərində işləyirlər, çünki xərçəng hüceyrələrinin yarıdan çoxu məhz bu molekulu nəzarətə götürür və bu onlara immun sisteminə qarşı müqavimət göstərmək imkanı verir.

"Biz çox əminik ki, yeni araşdırmalar sayəsində xərçəngi daha uzun müddət nəzarətdə saxlamağın yolunu tapacaq və hətta xəstələri müalicə edib onların daha uzun və daha keyfiyyətli həyat yaşamasına nail olacağıq" - professor Workman belə deyir./BBC Azərbaycanca/