Ərzaq qiymətləri indeksi 2025-ci ildə illik müqayisədə 7% azalacaq, 2026-cı ildə isə cüzi eniş müşahidə ediləcək.
Qaziler.az "Teleqraf"a istinadla xəbər verir ki, bu barədə Dünya Bankının hesabatında qeyd edilir.
İndeksin üç əsas komponentində – taxıl 11%, yağ və yem 7%, digər ərzaq məhsulları isə 5 faiz ucuzlaşma olacaq. 2026-cı ildə ərzaq qiymətləri indeksinin bütün alt-komponentlərinin sabit qalacağı proqnozlaşdırılır.
Bankın analitikləri 2025-ci ildə taxıl qiymətlərində gözlənilən enişi əsasən düyünün 29%-lik kəskin azalma ilə izah edirlər:
“Bu isə dünya bazarındakı geniş təchizat və Hindistan tərəfindən ixrac məhdudiyyətlərinin yumşaldılması ilə bağlıdır. 2024–2025 illərdə dünya üzrə düyü istehsalının 2% artacağı gözlənilir. Qlobal ixracın təxminən 40%-ni təşkil edən Hindistanda isə istehsalın 5% artacağı proqnozlaşdırılır.
2026-cı ildə düyü qiymətlərinin sabit qalacağı ehtimal olunur. Çünki Beynəlxalq Taxıl Şurasının 2025–2026 mövsümünə dair ilkin qiymətləndirmələrinə əsasən, qlobal təchizatdakı cüzi artım istehlak artımı ilə tarazlaşacaq”.
Buğda qiymətlərinin 2025–2026-cı illərdə cüzi azalacağı proqnozlaşdırılır. Ticarət gərginlikləri ilə bağlı tələbatın azalması qiymətlərə təzyiq göstərsə də, bu təsir məhdud təchizat şəraiti ilə qismən kompensasiya olunacaq. Buğda istehsalının rekord səviyyəyə yaxın olacağı gözlənilsə də, istehlak bu göstəricini az da olsa üstələyəcək. Nəticədə qlobal ehtiyatlar azalacaq.
Qarğıdalı qiymətlərinin isə həm 2025-ci, həm də 2026-cı illərdə 2% ucuzlaşacağı proqnozlaşdırılır. Bu azalmanın əsas səbəbləri xam neftin ucuzlaşması və ABŞ-Çin ticarətində tariflərin artırılmasıdır. Xam neftin ucuzlaşması bioetanola olan tələbatı azaldır, bununla əlaqəli olaraq isə qarğıdalıya tələbat azalır.
Dünya Bankının hesabatında qeyd olunub ki, qiymətlərin ucuzlaşması son aylarda qarğıdalının soya və buğda ilə müqayisədə daha sərfəli olmasından qaynaqlanır. Bu vəziyyətin fermerləri daha çox qarğıdalı əkməyə təşviq edəcəyi və 2025–2026 mövsümündə istehsalın artacağı gözlənilir. Lakin qiymət azalmasının miqyası məhdud olacaq, çünki ehtiyatların son onillikdəki ən aşağı səviyyəyə düşəcəyi proqnozlaşdırılır.
Yağ və yemlər üzrə qiymət indeksi isə 2025-ci ildə əlverişli qlobal ərzaq yağı təchizatı fonunda 7% azalacaq, 2026-cı ildə isə sabitləşəcəyi gözlənilir.
Digər ərzaq məhsulları üzrə qiymət indeksi 2025-ci ildə 5%, 2026-cı ildə isə 2% azalacaq. Toyuq ətinin qiymətlərinin 2025-ci ildə 4%, 2026-cı ildə isə 1% azalacağı proqnozlaşdırılır, bu isə quş qripinin təsirinin ilin ikinci yarısında azalması nəticəsində toyuq əti istehsalının bu il 1% artacağı ilə bağlıdır.
Mal əti qiymətlərinin həm 2025-ci, həm də 2026-cı illərdə sabit qalacağı gözlənilir. Bu sabitlik Çin (ABŞ üçün 1,6 milyard dollarlıq ixrac bazarıdır) tərəfindən tətbiq edilən qarşılıqlı tarifin, cari ildə mal əti istehsalında gözlənilən 2%-lik azalma ilə eyni vaxtda təsir göstərməsi ilə izah olunur.
Şəkər qiymətlərinin isə 2025–2026-cı illərdə cüzi azalacağı gözlənilir, çünki 2025-ci ilin ikinci yarısından etibarən təklifin tələbi üstələdiyi profisit şəraitinə keçid baş verəcək.
